Λένον, Τζον

(John Winston Lennon, Λίβερπουλ 1940 – Νέα Υόρκη 1980). Συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής της ποπ μουσικής. Ο Λ. μεγάλωσε με τους θείους του σε μια εργατική γειτονιά του Λίβερπουλ. Το 1956 ξεκίνησε να παίζει μπάντζο, ενώ σύντομα άρχισε μαθήματα κιθάρας. Ο θάνατος της μητέρας του σε αυτοκινητικό δυστύχημα (1958) τον συγκλόνισε και αργότερα έγραψε διάφορα τραγούδια γι’ αυτήν, μεταξύ των οποίων το «Julia» και το «Mother». Έκτοτε αφιερώθηκε στη μουσική και τα επόμενα χρόνια συμμετείχε σε πολλά ερασιτεχνικά συγκροτήματα, ενώ στα τέλη της δεακετίας του 1950 έγινε μέλος ενός συγκροτήματος που έμελλε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της ποπ μουσικής, των Beatles (αρχικά Quarrymen, μετά The Silver Beetles και, από το 1962, The Beatles, βλ. λ. Μπιτλς), μαζί με τους Πολ Μακ Κάρτνεϊ, Τζορτζ Χάρισον και Πιτ Μπεστ (αργότερα τη θέση του τελευταίου πήρε ο Ρίνγκο Σταρ). Το 1962 ο Λ. παντρεύτηκε τη Σίνθια Πάουελ και στις 8 Απριλίου 1962 γεννήθηκε ο γιος του, Τζούλιαν. Πολύ γρήγορα, το συγκρότημα των Beatles εξελίχθηκε στο πιο δημοφιλές στην ιστορία της ποπ μουσικής, ενώ πολλοί απέδωσαν την επιτυχία τους στον υγιή ανταγωνισμό ανάμεσα στις δύο εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες των συνθετών τους, του Λ. και του Μακ Κάρτνεϊ (βλ. λ. Μακ Κάρτνεϊ, Πολ). Αν και η εικόνα που αρχικά καλλιεργήθηκε γύρω από το συγκρότημα ήταν αυτή των «καλών παιδιών», σε αντίθεση με άλλα ροκ συγκροτήματα της εποχής (π.χ. Rolling Stones, Who κ.ά.), ο Λ. δεν έχανε ευκαιρία να δυναμιτίζει με ενέργειες ή δηλώσεις του αυτό το προφίλ. Για παράδειγμα, ιστορική έχει μείνει η δήλωσή του εναντίον των αριστοκρατών, στη διάρκεια βράβευσης του συγκροτήματος από τη βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας («εσείς στις μπροστινές θέσεις δεν χρειάζεται να χειροκροτείτε· κουνήστε απλώς τα χρυσαφικά σας»), καθώς και η περίφημη δήλωση «οι Μπιτλς είναι πιο διάσημοι παγκοσμίως κι από τον Ιησού Χριστό», που –αν και αληθινή– θεωρήθηκε βλάσφημη την εποχή εκείνη και οδήγησε ακόμα και σε κάψιμο δίσκων του συγκροτήματος στις ΗΠΑ και στη Νότια Αφρική, μέχρι να γίνει μια νεότερη, διευκρινιστική και κατά κάποιον τρόπο απολογητική δήλωση από τον ίδιο. Το 1968 χώρισε με τη σύζυγό του και τον Μάρτιο του επόμενου χρόνου παντρεύτηκε τη Γιαπωνέζα Γιόκο Όνο, με την οποία πραγματοποίησε σημαντική στροφή στην καλλιτεχνική πορεία του. Το ζευγάρι άρχισε να οργανώνει πρωτότυπες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της βίας και του πολέμου. Στη διάρκεια του μήνα του μέλιτός τους στο Άμστερνταμ διαδήλωσαν για την ειρήνη παραμένοντας στο κρεβάτι του ξενοδοχείου τους επί μία εβδομάδα (εγκαινιάζοντας μια μορφή διαμαρτυρίας που επανέλαβαν συχνά στο μέλλον και η οποία ονομάστηκε sit-in, επηρεασμένη από ανάλογες βουδιστικές πρακτικές), δηλώνοντας έτσι την αντίθεσή τους «ενάντια στη βία που κάνει τον κόσμο να υποφέρει», όπως δήλωσε ο ίδιος σε συνέντευξη Τύπου. Έναν μήνα αργότερα οργάνωσαν εκστρατεία για την ειρήνη (Acorns for peace) και, στα πλαίσια της προσπάθειάς τους να ευαισθητοποιήσουν τους ηγέτες του κόσμου, τους ταχυδρόμησαν βελανίδια ζητώντας τους να τα φυτέψουν για την ειρήνη. Δύο μήνες αργότερα επανέλαβαν την πρωτότυπη διαμαρτυρία της παραμονής στο κρεβάτι (αυτή τη φορά στο Μόντρεαλ), όπου και ηχογράφησαν το τραγούδι του Λ. «Give peace a chance», με τη βοήθεια μερικών φίλων μουσικών (Plastic Ono Band). Το 1970, μετά από πολλά προβλήματα μεταξύ των μελών του συγκροτήματος, ο Πολ Μακ Κάρτνεϊ αποφάσισε να αποχωρήσει από τους Beatles και το γκρουπ διαλύθηκε. Τον Σεπτέμβριο του επόμενου χρόνου κυκλοφόρησε το δεύτερο προσωπικό άλμπουμ του Λ. με τίτλο Imagine, το ομώνυμο τραγούδι του οποίου έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή –διαχρονικά– τραγούδια. Ωστόσο, οι δραστηριότητές του κατά του πολέμου στο Βιετνάμ προκάλεσαν την αντίδραση του FBI, που αιτήθηκε την απέλασή του από τη χώρα μετά από στενή παρακολούθηση, την οποία κατήγγειλε δημόσια ο Λ. (αν και επίσημη δικαιολογία για την απέλαση ήταν μια σύλληψή του κατά το παρελθόν για κατοχή απαγορευμένων ουσιών). Τελικά, μετά από μια δημόσια εκστρατεία πολλών Αμερικανών διανοουμένων, το 1975 ο Λ. απέκτησε μόνιμη άδεια παραμονής στις ΗΠΑ και έπειτα από μικρό χρονικό διάστημα γεννήθηκε ο δεύτερος γιος του, Σον. Τον ίδιο χρόνο ο Λ. δήλωσε την προσωρινή αποχώρησή του από την ενεργό μουσική δράση, δηλώνοντας κουρασμένος από τη μουσική βιομηχανία («στόχος μου δεν είναι να βλέπω το όνομά μου κάθε εβδομάδα στο Billboard», δήλωσε, αναφερόμενος στη συνεχή πίεση για τραγούδια στους καταλόγους επιτυχιών εκ μέρους των δισκογραφικών εταιρειών) και αποφασισμένος να αφιερώσει τον χρόνο του στον νέο γιο του. Το 1980, μετά από πέντε χρόνια απομόνωσης, προαναγγέλθηκε η μεγάλη επιστροφή του Λ. με νέο δίσκο (Double Fantasy), μετά από μια συνεργασία που είχε προηγηθεί με τον Ντέιβιντ Μπόουι (στο τραγούδι του δεύτερου, «Fame»). Δεν έμελλε όμως να γίνει ποτέ αυτή η επιστροφή. Στις 8 Δεκεμβρίου 1980 ένας φρενοβλαβής, ονόματι Μαρκ Ντέιβιντ Τσάπμαν, τον πυροβόλησε και τον σκότωσε, έξω από το σπίτι του. Και οι δύο γιοι του Λ. ασχολήθηκαν αργότερα με τη μουσική. Η εκπληκτική (φυσιογνωμικά και στη φωνή) ομοιότητα του πρωτότοκου Τζούλιαν δεν τον βοήθησε να κάνει μια σπουδαία καριέρα, καθώς η πίεση του ονόματος ήταν μάλλον αφόρητη για τον ίδιο και τον εξώθησε σε υπερβολικές καταχρήσεις. Αντίθετα ο Σον κινήθηκε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, σε τελείως διαφορετικούς μουσικούς δρόμους· τέλος, η Γιόκο Όνο (η οποία πολλές φορές βρέθηκε στο στόχαστρο κακοηθειών σχετικά με την περιουσία του εκλιπόντος και τη χρήση του ακυκλοφόρητου υλικού του) συνέχισε μια χαμηλών τόνων προσωπική καριέρα. Ο Λ. υπήρξε ένας εξαιρετικά ταλαντούχος συνθέτης, στιχουργός και μουσικός, με ικανότητα να συνθέτει τόσο ερωτικές μπαλάντες όσο και επαναστατικές ροκ μελωδίες. Η επίδρασή του στη μουσική διαφαίνεται από τις χιλιάδες διασκευές τραγουδιών του από άλλους (το «Imagine» είναι ένα από τα τραγούδια με τις περισσότερες εκτελέσεις στην ιστορία της μουσικής). Περισσότερο όμως από την αδιαμφισβήτητη καλλιτεχνική του διάνοια, έμεινε στην ιστορία ως ένας άνθρωπος που διαχειρίστηκε την τεράστια φήμη του με έναν αξιοπρεπή τρόπο και αφιέρωσε τη ζωή του σε ιδανικά (όπως η ειρήνη και η μη-βία) που θεωρούνταν, ακόμα και στη δεκαετία του 1970, εξωπραγματικά για τον κόσμο του θεάματος. Ο Τζον Λένον με τη σύζυγό του Γιόκο Όνο (φωτ. ΑΠΕ). Ο Βρετανός συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής Τζον Λένον (φωτ. ΑΠΕ). Τα χαρακτηριστικά γυαλιά του Τζον Λένον, τα οποία βρίσκονται στο μουσείο των Μπιτλς στο Λίβερπουλ της Μεγάλης Βρετανίας (φωτ. ΑΠΕ).